Sıcaklık ve Buhar İlişkisi, Mutlak ve Bağıl Nem, Buhar Basıncı
Sıcaklık, buhar basıncı ve nem oranı, birbirleriyle yakından ilişkili olan atmosferik koşullardır. Bu konseptler, binalarda konforlu bir ortam yaratmak için önemlidir ve aynı zamanda birçok endüstriyel uygulamada da kritik bir rol oynarlar.
Sıcaklık, bir maddenin moleküllerinin ortalama kinetik enerjisine bağlıdır. Yani, bir maddenin ısısı arttıkça, molekülleri daha hızlı hareket eder ve sıcaklığı da artar. Sıcaklık, genellikle Celsius, Fahrenheit veya Kelvin ölçeği kullanılarak ifade edilir.
Buhar basıncı, sıcaklıkla yakından ilişkilidir ve bir maddenin gaz haline geçme eğilimini ifade eder. Buhar basıncı, bir maddenin yüzeyindeki moleküllerin hareketinden kaynaklanır ve sıcaklık arttıkça buhar basıncı da artar.
Nem oranı, havadaki su buharının yoğunluğunu ifade eder ve genellikle bağıl nem (RH) olarak ölçülür. Bağıl nem, havanın belirli bir sıcaklıkta tutabileceği en yüksek su buharı yoğunluğu ile mevcut su buharı yoğunluğu arasındaki oranı ifade eder. Bağıl nem, % olarak ifade edilir ve 100% RH, havadaki su buharı yoğunluğunun en yüksek olduğu durumu ifade eder.
Buhar basıncı, nem oranı ve sıcaklık gibi atmosferik koşullar, ısı yalıtımı uygulamalarında çok önemlidir. Yalıtım malzemeleri, buhar geçişini kontrol etmek ve binalarda konforlu bir ortam sağlamak için tasarlanmıştır. Binaların ısısını korumak ve enerji tasarrufu yapmak için doğru ısı yalıtımı ve buhar kontrolü çok önemlidir.
İçinde hayat sürdüğümüz atmosferi ortaya getiren gazlardan biri de su buharıdır. Bir gaz karışımı olan atmosferdeki bileşenlerin her birinin seviyesi sabittir. Buna karşılık, su buharı seviyesi atmosferin ısısı ile değişmektedir.
Mutlak Nem:
Mutlak nem, belirli bir hacimdeki havanın içerisindeki su buharı miktarının mutlak olarak ifade edildiği bir ölçü birimidir. Mutlak nemin birimi genellikle gram/m³ olarak kullanılır.
Bağıl Nem:
Bağıl nem, belirli bir hacimdeki havanın içerisindeki su buharı miktarının, o hacimdeki maksimum su buharı miktarına (doğal nem) oranıdır. Bağıl nemin birimi yüzde (%) olarak ifade edilir.
Buhar Basıncı:
Sıcaklıkla ilişkili olarak havadaki su buharı miktarının ölçüldüğü basınçtır. Buhar basıncı, sıcaklığa ve bağıl neme bağlı olarak değişir. Buhar basıncının birimi genellikle Pascal (Pa) ya da HektoPascal (hPa) olarak kullanılır.
Sıcaklık ve Buhar İlişkisi:
Sıcaklık, havadaki su buharı miktarını doğrudan etkileyen bir faktördür. Sıcaklık arttıkça, havanın tutabileceği maksimum su buharı miktarı da artar. Bu nedenle, sıcaklık yükseldikçe bağıl nem oranı düşebilir. Örneğin, 30°C sıcaklıktaki havada 20 gram/m³ mutlak nem varsa, bağıl nem oranı %28'dir. Ancak sıcaklık 20°C'ye düşerse, havanın tutabileceği maksimum su buharı miktarı da düşeceğinden, 20 gram/m³ mutlak nem oranı artar ve bağıl nem oranı %46'ya yükselir.
Sonuç olarak, sıcaklık ve nem oranı, hava kalitesi ve insan sağlığı için önemlidir. Bu nedenle, özellikle binalarda ısı yalıtımı ve havalandırma sistemleri gibi konulara dikkat edilmelidir.
Havanın belirli sıcaklık derecelerinde 1 m³'ünün sabit basınç altında taşıyabileceği en çok su seviyesina doymuş su buharı seviyesi (Gs) denir. Sıcaklık arttıkça, bu değer artar. Örneğin, 20°C'de normal atmosfer basıncı altında 1 m3 hava en çok 17.2 gr su buharını taşıyabilirken, 25°C'de bu oran 22.9 gr.'a, 100°C'de ise 599 gr.'a kadar artabilmektedir.
Havanın 1 m3'ünün belirli bir sıcaklıkta barındırdığı su buharı seviyesina mutlak nem denir. Mutlak nemin doymuş su buharı seviyesine ise bağıl nem (cp) (rölatif, nisbî, göreceli nem) adı verilir. Buradan anlaşılacağı gibi doymuş su buharının bağıl nem sayısal değeri %100'dür. Bu sayısal değerin altında olan bağıl nem değerleri sıcaklık azaldığı takdirde %100'e ulaşacak, yani bu hal yoğuşma olarak görülecektir.
Herhangi bir mekânı dolduran havanın içerisinde barındırdığı su buharının da kendisine özgü bir basıncı vardır. Bu basınç, sıcaklığa bağlı olarak doymuş buhar basıncı (Ps) olarak adlandırılır. Herhangi bir bağıl nem sayısal değerinde bu basınç aynı sıcaklıkta doymuş buhar basıncı ile bağıl nem sayısal değerinin çarpımından elde edilebilir. Su buharının basıncı da iç ve dış cephe koşullarına bağlı olarak değişiklikler gösterir. Bu farkın esas sebebi iç ve dış bölge sıcaklıklarının değişik olmasıdır.
Burada bağıl nemin çok değişik olması basıncın üstünde o denli etkili değildir. Kış koşullarında genelde iç mekân dış mekândan daha sıcak bulunduğu amacıyla iç bölge havası daha çok su buharı tutar ve bunun neticesinde iç mekânda dışa göre daha yüksek su buharı basıncı oluşur. Bu basınç farkı sebebiyle iç bölgedan dış bölgeye doğru bir buhar akımı ortaya gelir. Kabaca, buhar akımının ısı akımıyla aynı yönde bulunduğu söylenebilir. Bütün bu oluşuu kontrol altında tutmanın en güzel yolu dış cephe kaplama yani mantolama yaptırmak olacaktır.
5 Katlı Bina Mantolama Fiyatı
Mantolama nedir? diye soracak olursak, dış cephe kaplama malzemeleri kullanılarak ısı kayıplarını ortadan kaldıran, ısı yalıtımı sağlayıp dış cephe kaplama işlemlerinin tamamına "mantolama" diyebiliriz.
Yalıtım stratejisi olarak mantolama, dış cephe için en popüler "dış cephe kaplama" uygulamasıdır. Isı olarak tabir ettiğimiz enerji, bir yapının duvarlarından, pencerelerinden, çatısından ve tabanlarından yayılmaya başlar.
Mantolama, boşa giden enerjiyle gayret için kullanılan bir usuldür. Bir binanın duvarlarının izolasyon perfomansını güçlendiren bir çözümü temsil eder. Ayrıca, bu teknik onları hava geçirmez hale getirir ve havalandırmayı optimize eder. Bir konutun izolasyon niteliğini belirlemek için öncelikle termal uzmanlık gerekliliktir. Performansı artırmak için hangi çözümlerin en uygun olduğunu öğrenmenizi sağlar.
Eps strafor malzemenin rahatça kesilebilir ve gerek kalıp yöntemiyle gerekse cnc makinelerinde istenilen söve formlarda kesilebilir olması dış cephe kaplama modelleri için esnek tasarımlar yapılması konusunda avantajlar sunar.
Mantolama ve Söve Uygulamaları
Mantolama ile ilgili söylememiz gereken bir başka konu da özellikle büyük şehirler başta İstanbul olmak üzere, bütün illerimizde uygulanmakta olan "dış cephe kaplama yöntemi" olduğudur. Binalarda mantolama stratejisi sadecece evlerin "dış cephe" bölümünde yapılan bir yöntem değildir. Tamamlayıcı unsur olarak, iç cephede de uygulanan yalıtım stratejileri arasında "iç cephe mantolama" sistemleri de vardır.
EPS strafor köpük, en iyi mantolama malzemeleri olarak tanımlanabilir. Karbonlu siyah EPS bünyesindeki grafit ısı reflektörleri sayesinde "yalıtım" özelliği mükemmel tasarlanmış bir EPS (Expanded Polistren) ısı yalıtım malzemeleridir.
Mantolama paket sistemlerinde dikkat edilmesi gereken önemli bir detay, paket sistemi üreticisinin güvenilir mantolama firmaları arasında olmasıdır. Fugalı mantolama veya yalı baskı cephe kaplaması gibi mantolama sistemlerinde Metpor Dekor kendi üretimi olan hazır ısı yalıtım levhalarını kullanmaktadır.
İç Cephe Dekorasyonunda Strafor Duvar Panelleri
İç duvar uygulamalarında kullanıldığında, strafor duvar paneli şık bir "ev dekorasyonu" ve bununla birlikte yüksek oranda "izolasyon" sağlar. İç cephede daire mantolama amaçlı kullanılan strafor duvar kaplama panelleri boya veya ektra farklı bir uygulama yöntemi gerektirmez.
Köpük levha aynı kalınlıktaki başka malzemeler ile kıyaslandığında iki katından fazla mantolama ve kusursuz termal direnç sağlar. Çeşitli uygulamalarda kullanılmak için basitçe ihtiyaç duyulan ebatlara kesilebilirler.
Döşemelerde Mantolama
Döşemelerde ısı yalıtımı bir yapı amacıyla mühim ve ilgi edilmesi gereken bir zorunluluktur. Nasıl yapıldığı ile ilgili bir fikriniz yok ve bilgi alabilmek istediğinizde alçakta sizler amacıyla hazırladığımız yazıyı okuyarak döşemelerde mantolama nasıl yapıldığı ile ilgili verileri edinebilirsiniz.
Döşemelerde mantolama
Radye Temel Altında mantolama
Mantolama, yatay olarak döşeme betonu altına serilir. Zemine oturan döşemelerde, ısı yalıtımı olarak bünyesine su emmeyen ve yüksek basma mukavemetine sahip XPS levhalar kullanılmalıdır. Isıtılmayan bodrumların üzerinde yer alan döşemelerde ısı yalıtımı bodrum tavanına belirleme edilerek, zemin katların döşemeden kaynaklanan ısı kayıpları engellenmiş olur.
Zemine oturan döşemelerde, su yalıtım örtüsü uygulanacaksa, döşeme betonunun ve ısı yalıtım levhalarının altında ya da üzerinde uygulanabilir. Isı yalıtım malzemeleri, sudan ve toprakta belirleme edilen başka kimyasallardan etkilenmemelidir.
Döşeme betonu ısı yalıtımında meydana gelebilecek deformasyonlardan etkilenir. Mantolama malzemesi bünyesine su emmeyen ve bu amaçla deforme olmayan tipte olmalıdır.
Mantolama altındaki zemin, ısı yalıtım levhalarının serilmesine makul duruma getirilmelidir. Isı yalıtım levhaları birbirleri ile iyi kenetlenmiş olmalı ve aralarında boşluk kalmadan zemine serilmelidir.
Isı yalıtım malzemeleri, yeterli basma ve uzun vakitli yüklere karşı sünme mukavemetine sahip olmalıdır. Öngörülen bütün döşeme ve dinamik yükler göz önüne alınmalıdır.
Isı yalıtım levhaları ve su izolasyon membranı uzun vakit serili olarak birakılmamalıdır. Döşeme betonu dökülmeden anında evvel serilmelidir.
Döseme kaplaması
Şap
Bir kat serbest su yalıtım örtüsü (XPS kullanılırsa ayırıcı keçe tabakası)
mantolama
Su yalıtım örtüsü
Grobeton
Blokaj
Toprak zemin
A- Ahsap parke
B- Ahsap kör döfleme
C- Ahsap kadronlar arası ısı yalıtımı
D- Su yalıtım örtüsü
E- Grobeton
F- Blokaj
G- Toprak zemin
Döşeme kaplaması
Yüzer şap (Donatılı, anolu, 400 dozlu)
Bir kat serbest su yalıtım örtüsü
mantolama / mantolama
Şap
Asmolen döşeme
İç yüzey kaplaması (iç sıva)
Toprağa Basan Döşeme Detayları
Ara kat Döşeme Detayı;
Beton dökülürken sivri cisimlerle su ve ısı yalıtımı zedelenmemelidir. Hem de donatı demirleri yerleştirilirken aynı hassaslık gösterilmelidir.
İzolasyon levhaları vakitkliliği bozulmayacak şekilde yerleştirilmelidir. Genellikle duvar birleşimlerinde ısı köprüleri oluşmayacak şekilde detaylar çözülmelidir.
Duvar yalıtımı yapılırken ısı yalıtımı döşeme kalınlığının alt hizasında başlayacak şekilde yerleştirilmelidir.
Zemin etüdü ve zemindeki su hali (zemin rutubeti, basınçsız su ve basınçlı su) incelendikten sonra kullanılacak ısı ve su yalıtım malzemelerinin seçimi ve dizilişi yapılmalıdır.
Kullanılan Malzemeler
A) XPS Isı Yalıtım Levhaları: TS 825’e makul kalınlıkta ve TS 11989 EN 13164 seviyesine göre TSE belgeli yanma katagorisi en az B1 olan, yoğunluğu en az 30 kg/m3, %10 deformasyonda basınç gerilmesi en az 300 kPa (C3 Sınıfı) olan, ekstrüde polistiren köpük levhalar. Statik yüklerin gereklerine makul olarak yüksek mukavemetli (radye asli altı 400 ya da 500 kPa gibi) mamüller seçilmelidir.
Betonarme Döşeme Üzerinde mantolama
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
mantolama, döşeme betonu üstüne serilir. Su yalıtımının, döşeme betonu üzerinde olması gerekir. Isı yalıtım malzemesi yeterli basma ve sünme mukavemetine sahip ve rijit olmalıdır. Isı yalıtım levhaları direkt olarak ahşap vb. döşeme kaplamaları altında kullanılabilir.
Döşeme betonunun yüzeyi düzgün, temiz, toz ve atıklardan ayrıştırılmış olmalıdır.
Şap kalınlığı, döşeme kaplaması ve yükler göz önüne alınarak, yeterli basma mukavemetine sahip olmalıdır.
Kapı altlarına gelen ya da rastgele bir ekipmanın döşemeye belirleme edilmesi gereken bölgelerde şap kalınlığının taşıyıcı olarak yeterli olmaması halinde gereken önlemler alınmalıdır.
Mineral yünler ile ısı yalıtımı yapıldığında, ısı yalıtımı üstüne 0.12 mm kalınlığında polietilen folyo serilmelidir. Aksi durumda şap amacıyladeki nem ısı yalıtımı bünyesine nüfuz edecektir. Rijit ısı yalıtımı kullanıldığında sadece ek yerlerine bant çekmek yeterli olacaktır.
Eğer sürme su yalıtımı kullanılıyorsa, ısı yalıtımı ile uyumlu olup olmadığı denetim edilmelidir. Isı yalıtım tabakası, şap tabakası dökülürken zedelenmemelidir. Ahşap vb. nemden büyülenen döşeme kaplamalarının, nemden etkilenmemeleri amacıyla şap tabakası üstüne polietilen folyo serilmelidir.
Döşeme betonu üzerinde tercih edilen su yalıtımı ister sürme, isterse membran şeklinde olsun duvara döndürülmelidir. Süpürgeliklerin kaplama ile birleştikleri noktalar, su geçişini engelleyecek şekilde yalıtılmalıdır.
Ahşap kaplamalı döşemelerde, döşeme betonu üzerinde su yalıtımı yoksa, ısı yalıtımı ile kaplama arasında buhar kesici konması gerekir. Rijit ısı yalıtım levhaları ile yapılmış kompozit panel kullanılıyorsa, buhar kesici tabaka ısı yalıtımı altında olabilir.
Şap tabakalı döşemelerde, ısı yalıtım malzemesi üzerinde ayırıcı bir katman kullanılmalıdır. Kaplama tabakası yapılmadan evvel şap tabakasının kuruması sağlanmalıdır.
Döşemedeki ısı yalıtımı ile samimi duvara oluşturulan ısı yalıtımı birbiri üstüne bindirilerek ısı köprüleri engellenmelidir. Sandviç duvarı yalıtımı yapılırken, ısı yalıtımı döşeme kalınlığının alt hizasından başlayacak şekilde yerleştirilmelidir.
Şap tabakalı kaplamalarda, ısı yalıtımı şap kalınlığı vakitsince yukarıya döndürülmelidir. Fakat duvara döndürülen ısı yalıtımı, duvar kaplaması ve süpürgelik ile kapatılmalıdır.
Borular ile delinen su yalıtımı ya da buhar kesici membranlar sızdırmaz duruma getirilmelidir. Soğuk su boruları ısı yalıtımlı olmalıdır.
Kullanılan Malzemeler
Isı Yalıtım Malzemeleri
A) EPS Isı Yalıtım Levhaları: TS 825’e makul kalınlıkta ve TS 7316 EN 13163 seviyesine göre TSE belgeli, yanma katagorisi en az B1 olan en az 30 kg/m3 yoğunlukta, %10 deformasyonda basma mukavemeti en az 200 kPa genleştirilmiş (ekspande) polistiren köpük levhalar.
B) XPS Isı Yalıtım Levhaları: TS 825’e makul kalinlikta ve TS 11989 EN 13164 seviyesine göre TSE belgeli, yanma katagorisi en az B1 olan, en az 30 kg/m3 yoğunlukta, %10 deformasyonda basma mukavemeti en az 200 kPa (C2 Sınıfı) ekstrüde polistiren köpük levhalar.
C) Taşyünü Isı Yalıtım Levhaları: TS 825’e makul kalinlikta ve TS 901-1 EN 13162 seviyesine göre TSE belgeli, yanma katagorisi A olan en az 100 kg/m3 yoğunlukta taşyünü levhalar.
Arakat Döşemelerinde Isı Yalıtımı
Müstakil ısıtma oluşturulan katlar arasında, döşeme betonu üzerinde kesinlikle ısı yalıtımı yapılmalıdır. Şap dökülmeden evvel ısı yalıtım malzemesi üstüne ayırıcı bir polietilen folyo kullanılması gerekir.
Kullanılan Malzemeler
A) EPS Isı Yalıtım Levhaları: TS 825’e makul kalınlıkta ve TS 7316 EN 13163 seviyesine göre TSE belgeli, en az 30 kg/m3 yoğunlukta, %10 deformasyonda basma mukavemeti en az 200 kPa, yanma katagorisi en az B1 katagorisi olan genleştirilmiş (ekspande) polistiren köpük levhalar.
B) XPS Isı Yalıtım Levhaları: TS 825’e makul kalınlıkta ve TS 11989 EN 13164 seviyesine göre TSE belgeli, en az 30 kg/m3 yoğunlukta, %10 deformasyonda basma mukavemeti en az 200 kPa (C2 Sınıfı), yanma katagorisi en az B1 katagorisi olan ekstrüde polistiren köpük levhalar.
C) Taşyünü Isı Yalıtım Levhaları: TS 825’e makul kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 seviyesine göre TSE belgeli, yanma katagorisi A olan en az 100 kg/m3 yoğunlukta taşyünü levhalar.
Su Yalıtım Malzemeleri
TS 11758/1’e göre üretilmiş polimer bibütünlü örtüler, sentetik örtüler ve sürme su yalıtım malzemeleri kullanılabilir.
Metpor
info@metpordekor.com
Okunma Sayısı : 25 826