Sıcaklık ve Buhar İlişkisi, Mutlak ve Bağıl Nem, Buhar Basıncı
Sıcaklık, buhar basıncı ve nem oranı, birbirleriyle yakından ilişkili olan atmosferik koşullardır. Bu konseptler, binalarda konforlu bir ortam yaratmak için önemlidir ve aynı zamanda birçok endüstriyel uygulamada da kritik bir rol oynarlar.
Sıcaklık, bir maddenin moleküllerinin ortalama kinetik enerjisine bağlıdır. Yani, bir maddenin ısısı arttıkça, molekülleri daha hızlı hareket eder ve sıcaklığı da artar. Sıcaklık, genellikle Celsius, Fahrenheit veya Kelvin ölçeği kullanılarak ifade edilir.
Buhar basıncı, sıcaklıkla yakından ilişkilidir ve bir maddenin gaz haline geçme eğilimini ifade eder. Buhar basıncı, bir maddenin yüzeyindeki moleküllerin hareketinden kaynaklanır ve sıcaklık arttıkça buhar basıncı da artar.
Nem oranı, havadaki su buharının yoğunluğunu ifade eder ve genellikle bağıl nem (RH) olarak ölçülür. Bağıl nem, havanın belirli bir sıcaklıkta tutabileceği en yüksek su buharı yoğunluğu ile mevcut su buharı yoğunluğu arasındaki oranı ifade eder. Bağıl nem, % olarak ifade edilir ve 100% RH, havadaki su buharı yoğunluğunun en yüksek olduğu durumu ifade eder.
Buhar basıncı, nem oranı ve sıcaklık gibi atmosferik koşullar, ısı yalıtımı uygulamalarında çok önemlidir. Yalıtım malzemeleri, buhar geçişini kontrol etmek ve binalarda konforlu bir ortam sağlamak için tasarlanmıştır. Binaların ısısını korumak ve enerji tasarrufu yapmak için doğru ısı yalıtımı ve buhar kontrolü çok önemlidir.
İçinde hayat sürdüğümüz atmosferi ortaya getiren gazlardan biri de su buharıdır. Bir gaz karışımı olan atmosferdeki bileşenlerin her birinin seviyesi sabittir. Buna karşılık, su buharı seviyesi atmosferin ısısı ile değişmektedir.
Mutlak Nem:
Mutlak nem, belirli bir hacimdeki havanın içerisindeki su buharı miktarının mutlak olarak ifade edildiği bir ölçü birimidir. Mutlak nemin birimi genellikle gram/m³ olarak kullanılır.
Bağıl Nem:
Bağıl nem, belirli bir hacimdeki havanın içerisindeki su buharı miktarının, o hacimdeki maksimum su buharı miktarına (doğal nem) oranıdır. Bağıl nemin birimi yüzde (%) olarak ifade edilir.
Buhar Basıncı:
Sıcaklıkla ilişkili olarak havadaki su buharı miktarının ölçüldüğü basınçtır. Buhar basıncı, sıcaklığa ve bağıl neme bağlı olarak değişir. Buhar basıncının birimi genellikle Pascal (Pa) ya da HektoPascal (hPa) olarak kullanılır.
Sıcaklık ve Buhar İlişkisi:
Sıcaklık, havadaki su buharı miktarını doğrudan etkileyen bir faktördür. Sıcaklık arttıkça, havanın tutabileceği maksimum su buharı miktarı da artar. Bu nedenle, sıcaklık yükseldikçe bağıl nem oranı düşebilir. Örneğin, 30°C sıcaklıktaki havada 20 gram/m³ mutlak nem varsa, bağıl nem oranı %28'dir. Ancak sıcaklık 20°C'ye düşerse, havanın tutabileceği maksimum su buharı miktarı da düşeceğinden, 20 gram/m³ mutlak nem oranı artar ve bağıl nem oranı %46'ya yükselir.
Sonuç olarak, sıcaklık ve nem oranı, hava kalitesi ve insan sağlığı için önemlidir. Bu nedenle, özellikle binalarda ısı yalıtımı ve havalandırma sistemleri gibi konulara dikkat edilmelidir.
Havanın belirli sıcaklık derecelerinde 1 m³'ünün sabit basınç altında taşıyabileceği en çok su seviyesina doymuş su buharı seviyesi (Gs) denir. Sıcaklık arttıkça, bu değer artar. Örneğin, 20°C'de normal atmosfer basıncı altında 1 m3 hava en çok 17.2 gr su buharını taşıyabilirken, 25°C'de bu oran 22.9 gr.'a, 100°C'de ise 599 gr.'a kadar artabilmektedir.
Havanın 1 m3'ünün belirli bir sıcaklıkta barındırdığı su buharı seviyesina mutlak nem denir. Mutlak nemin doymuş su buharı seviyesine ise bağıl nem (cp) (rölatif, nisbî, göreceli nem) adı verilir. Buradan anlaşılacağı gibi doymuş su buharının bağıl nem sayısal değeri %100'dür. Bu sayısal değerin altında olan bağıl nem değerleri sıcaklık azaldığı takdirde %100'e ulaşacak, yani bu hal yoğuşma olarak görülecektir.
Herhangi bir mekânı dolduran havanın içerisinde barındırdığı su buharının da kendisine özgü bir basıncı vardır. Bu basınç, sıcaklığa bağlı olarak doymuş buhar basıncı (Ps) olarak adlandırılır. Herhangi bir bağıl nem sayısal değerinde bu basınç aynı sıcaklıkta doymuş buhar basıncı ile bağıl nem sayısal değerinin çarpımından elde edilebilir. Su buharının basıncı da iç ve dış cephe koşullarına bağlı olarak değişiklikler gösterir. Bu farkın esas sebebi iç ve dış bölge sıcaklıklarının değişik olmasıdır.
Burada bağıl nemin çok değişik olması basıncın üstünde o denli etkili değildir. Kış koşullarında genelde iç mekân dış mekândan daha sıcak bulunduğu amacıyla iç bölge havası daha çok su buharı tutar ve bunun neticesinde iç mekânda dışa göre daha yüksek su buharı basıncı oluşur. Bu basınç farkı sebebiyle iç bölgedan dış bölgeye doğru bir buhar akımı ortaya gelir. Kabaca, buhar akımının ısı akımıyla aynı yönde bulunduğu söylenebilir. Bütün bu oluşuu kontrol altında tutmanın en güzel yolu dış cephe kaplama yani mantolama yaptırmak olacaktır.
Dış Cephe Mantolama Ölçümü Nasıl Yapılır
Mantolama nedir? diye soracak olursak, dış cephe kaplama malzemeleri kullanılarak ısı kayıplarını ortadan kaldıran, ısı yalıtımı sağlayıp dış cephe kaplama işlemlerinin tamamına "mantolama" diyebiliriz.
Yalıtım stratejisi olarak mantolama, dış cephe için en popüler "dış cephe kaplama" uygulamasıdır. Isı olarak tabir ettiğimiz enerji, bir yapının duvarlarından, pencerelerinden, çatısından ve tabanlarından yayılmaya başlar.
Mantolama, boşa giden enerjiyle gayret için kullanılan bir usuldür. Bir binanın duvarlarının izolasyon perfomansını güçlendiren bir çözümü temsil eder. Ayrıca, bu teknik onları hava geçirmez hale getirir ve havalandırmayı optimize eder. Bir konutun izolasyon niteliğini belirlemek için öncelikle termal uzmanlık gerekliliktir. Performansı artırmak için hangi çözümlerin en uygun olduğunu öğrenmenizi sağlar.
Eps strafor malzemenin rahatça kesilebilir ve gerek kalıp yöntemiyle gerekse cnc makinelerinde istenilen söve formlarda kesilebilir olması dış cephe kaplama modelleri için esnek tasarımlar yapılması konusunda avantajlar sunar.
Mantolama ve Söve Uygulamaları
Mantolama ile ilgili söylememiz gereken bir başka konu da özellikle büyük şehirler başta İstanbul olmak üzere, bütün illerimizde uygulanmakta olan "dış cephe kaplama yöntemi" olduğudur. Binalarda mantolama stratejisi sadecece evlerin "dış cephe" bölümünde yapılan bir yöntem değildir. Tamamlayıcı unsur olarak, iç cephede de uygulanan yalıtım stratejileri arasında "iç cephe mantolama" sistemleri de vardır.
EPS strafor köpük, en iyi mantolama malzemeleri olarak tanımlanabilir. Karbonlu siyah EPS bünyesindeki grafit ısı reflektörleri sayesinde "yalıtım" özelliği mükemmel tasarlanmış bir EPS (Expanded Polistren) ısı yalıtım malzemeleridir.
Mantolama paket sistemlerinde dikkat edilmesi gereken önemli bir detay, paket sistemi üreticisinin güvenilir mantolama firmaları arasında olmasıdır. Fugalı mantolama veya yalı baskı cephe kaplaması gibi mantolama sistemlerinde Metpor Dekor kendi üretimi olan hazır ısı yalıtım levhalarını kullanmaktadır.
İç Cephe Dekorasyonunda Strafor Duvar Panelleri
İç duvar uygulamalarında kullanıldığında, strafor duvar paneli şık bir "ev dekorasyonu" ve bununla birlikte yüksek oranda "izolasyon" sağlar. İç cephede daire mantolama amaçlı kullanılan strafor duvar kaplama panelleri boya veya ektra farklı bir uygulama yöntemi gerektirmez.
Köpük levha aynı kalınlıktaki başka malzemeler ile kıyaslandığında iki katından fazla mantolama ve kusursuz termal direnç sağlar. Çeşitli uygulamalarda kullanılmak için basitçe ihtiyaç duyulan ebatlara kesilebilirler.
Isı Yalıtımı Zorunluluğu: Yararları ve Getirileri
Son yıllarda, çevreye duyarlılık artmıştır ve bu da enerji tasarrufu için birçok adımın atılmasına sebep olmuştur. Isı yalıtımı da bu adımlardan biridir. Türkiye'de, binaların enerji verimliliğinin arttırılması amacıyla 2017 yılında "Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği" yayınlanmıştır ve bu yönetmelikle birlikte, ısı yalıtımı zorunlu hale getirilmiştir. Bu yazıda, ısı yalıtımı zorunluluğunun nedenleri ve getirileri hakkında daha fazla bilgi edineceksiniz.
Isı Yalıtımının Nedenleri: Mantolama işlemi, binaların içindeki ısıyı korur ve dışarıdaki ısıyı engeller. Bu sayede, kışın ısınmak için daha az enerji harcanır ve yazın serinlemek için daha az klima kullanılır. Ayrıca, ısı yalıtımı sayesinde binanın içindeki nem oranı kontrol altında tutulabilir ve böylece küf ve rutubet gibi sağlık sorunları önlenir. Bu nedenlerden dolayı, dış cephe kaplama binalar için büyük bir avantajdır.
Isı Yalıtımının Getirileri: Isı yalıtımının getirileri oldukça fazladır. İlk olarak, daha az enerji kullanımı, faturaların düşmesine sebep olur ve böylece bütçe dostu bir çözüm sunar. Ayrıca, daha az enerji kullanımı çevre dostu bir yaklaşımdır ve sera gazı emisyonlarını azaltarak iklim değişikliğine karşı mücadelede etkilidir. Ayrıca, binalarda yapılan ısı yalıtımı sayesinde, ses yalıtımı da sağlanır ve daha sessiz bir ortamda yaşamak mümkün hale gelir.
Binalarda Isı Yalıtımı Artık Vazgeçilmez Bir Gereklilik
Isı Yalıtımının Zorunlu Hale Getirilmesinin Faydaları: 2017 yılında yürürlüğe giren "Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği" ile birlikte, ısı yalıtımı zorunlu hale getirilmiştir. Bu zorunluluk sayesinde, binanın enerji verimliliği artar ve faturalar düşer. Ayrıca, çevreye olan olumsuz etkiler de azaltılmış olur. Isı yalıtımı zorunluluğu ayrıca, bina sahiplerinin binalarının değerini artırmasına yardımcı olur. Çünkü enerji verimliliği arttıkça, binalar daha çekici hale gelir ve daha fazla talep görür. Ayrıca, ısı yalıtımı yapılmış bir bina, daha konforlu bir yaşam alanı sunar ve bu da kiracıları ya da satın alacakları kişileri cezbeder.
Isı yalıtımı, çevreye duyarlı bir yaklaşım olmasının yanı sıra, binalar için birçok avantaj sunar. Isı yalıtımının zorunlu hale getirilmesiyle birlikte, enerji verimliliği artar, faturalar düşer, çevreye olan olumsuz etkiler azalır ve binaların değeri artar. Isı yalıtımı, bir yatırım olarak düşünülebilir ve uzun vadede önemli kazançlar sağlayabilir.
5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu ve bu kanuna bağlı olarak çıkartılan Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliğine göre 1 Ocak 2011’tarihi itibari ile 50 m² üzeri inşaat alanına sahip bütün binalarda Enerji Kimlik Belgesi çıkarılması mecburi duruma gelmiştir. Enerji Kimlik Belgesinin çıkartılmaması da yeni pek çok yaptırım ve parasal külfeti yanında getirerek, ısı kaplamalarını mecburi duruma getirmiştir. Şöyleki:
5627 Sasenesi Enerji Verimliliği Kanunu Madde 7 F/1/d Enerji Kimlik Belgesini mecburilik durumuna getirip, programya dair usûl ve temelleri Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliğine bırakmıştır.
5627 Sasenesi Enerji Verimliliği Kanunu Madde 7 F/1/d) Bayındırlık ve İskan Bakanlığı yönünden yürürlüğe konulacak yönetmeliğe göre hazırlanan yapı projeleri kapsamında enerji kimlik belgesi düzenlenir. Enerji kimlik belgesinde binanın enerji ihtiyacı, yalıtım, ısıtma ve/ya da soğutma sistemlerinin verimi ve binanın enerji tüketim sınıflandırması ile alakalı bulgular asgarî olarak bulundurulur. Belgede bulundurulması gereken başka bulgular ile belgenin yenilenmesine ve sahip olunan binalar da dâhil olmak üzere programya dair usûl ve esaslar, Bakanlık ile müştereken hazırlanarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir.
MANTOLAMA KANUNU
Binalarda enerji performansı yönetmeliğine göre,
Enerji Kimlik Belgesi, asgari olarak binanın enerji ihtiyacı, enerji tüketim sınıflandırması, izolasyon ve ısıtma ve/ya da soğutma sistemlerinin verimi ile alakalı bulgularini sahibi olan bir belgedir. Sonuç olarak verildiği binanın enerji performansını göstermektedir. Enerji Kimlik Belgesine göre bütün binalar A ve G harfleri aralığında bir Enerji Sınıfı alır. A verimli bina, G ise yetersiz bina manasına gelmektedir. Olması gereken yapı ve yalıtım standartlarını tam olarak gerçekleştiren bir bina ise C enerji katagorisini alacaktır.
Yeni yapılacak binalarda 1 Ocak 2011 tarihinden itibaren Enerji Kimlik Belgesi çıkartmak mecburidur.
1 Ocak 2011 tarihiyle bir arada Türkiye’de yeni oluşturulan binalarda yapı kullanım izinlerinin alınabilmesi amacıyla enerji kimlik belgesini çıkartmak mecburi duruma getirilmiştir. Yeni oluşturulan binalara enerji kimlik belgesi düzenlenebilmesi amacıyla binanın Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliğine göre sahip olması gereken yapı ve yalıtım standartlarını karşılayabilecek şekilde inşa edilmiş olması gerekmektedir. Yani yeni inşa edilen binaların enerji katagorisinin azami C olması gerekmektedir. Aksi durumda enerji kmlik belgesi düzenlenemeyeceği amacıyla yapı kullanım izni de alınamayacaktır.
MADDE 5 – (1) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Yeni bina tasarımında, sahip olunan binaların proje farklılığı gerektiren mühim tadilat (dış cephe kaplama) projelerinde, mekanik ve elektrik tesisat değişikliklerinde binanın bilhassarine göre bu Yönetmelikte öngörülen esaslar göz önüne alınır.
(2) Binanın mimari, mekanik ve elektrik projeleri, başka meşru düzenlemeler yanında, enerji ekonomisi bakımından bu yönetmelikte öngörülen şartlara makul değil ise, alakalı yönetim yönünden yapı ruhsatı verilmez.
(3) Bu Yönetmelik temellerine makul projesine göre program yapılmadığının belirlenmesi durumunda, tesbit edilen eksiklikler giderilinceye kadar binaya, alakalı yönetim yönünden yapı kullanım izin belgesi verilmez.
Isı yalıtım projesi mecburiluğu,
Binalarda Enerji Performansı yönetmeliği ile yeni getirilen bir başka mühim konuda ısı yalıtım projesi mecburiluğudur. Yeni oluşturulan binalarda yapı kullanım izni alabilmek amacıyla içeriği mevzuata makul olarak hazırlanmış bir ısı yalıtım projesi hazırlanması mecburidur. Aksi durumda yeni oluşturulan binanın yapı ruhsatı alınamayacaktır.
MADDE 10 – (1) Bu Yönetmelik hükümleri uyarınca TS 825 standardında belirti edilen hesap metoduna göre, yetki sahibi kişi makina mühendisi yönünden hazırlanan “ısı yalıtımı projesi” imara dair mevzuat gereğince yapı ruhsatı verilmesi safhasında tesisat projesi ile bir arada alakalı yönetimlerce istenir.
Mevcut binalar 1 Ocak 2020 tarihine kadar Enerji Kimlik Belgesi alabilmek mecburiyetinde.
Türkiye’de yeni oluşturulan binalarda Enerji Kimlik Belgesi çıkartmak 1 Ocak 2011 tarihi itibari ile mecburi duruma getirilmesine rağmen sahip olunan binalara Enerji Kimlik Belgelerini tamamlamaları amacıyla 2020 senesine kadar vakit tanınmıştır. Mevcut binalar amacıyla enerji katagorisi sınırlaması bulunmamaktadır. Yani sahip olunan binanızın enerji katagorisi C katagorisinin altında çıkabilir. Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliğine göre 2020 senesindan sonra binanızın enerji katagorisinin C katagorisinin altında olması durumunda ise bina sahiplerini pek çok yaptırım beklemektedir. 2017 senesindan sonra bütün bina alım – satım ve kiralamalarında Enerji Kimlik Belgesinin ibraz edilmesi mecburi olacaktır. Dış cephe mantolama malzemelerinin performanslarının karşılaştırılması makalesinden en iyi ısı yalıtım malzemelerinin performansı ile ilgili detaylı incelemeler yapabilirsiniz. Yine, yapılacak düzenlemeler yardımıyla binalar enerji sınıflarına göre bir vergilendirmeye tabi tutulacaktır. Enerji sınıfları bakımından sınıflandırmaya tabi tutulan binalar atık enerji verimliliklerine göre vergilendirilebilecek, en çok vergiyi G katagorisi en az vergiyi A katagorisi olmak üzere verimliliklerine göre ödeyeceklerdir. Hem de 2017 senesindan sonra bütün bina alım – satım ve kiralamalarında Enerji Kimlik Belgesinin ibraz edilmesi mecburi olacaktır. Böylece satın alan ya da kiralayan aldığı yapının Enerji Sınıfının ne bulunduğunu bilecek ve tercihini buna göre yapabilecektir. Bu da binalara olan isteği ve yapı fiyatlarına yansıyacaktır. Dış cephe mantolama hakkında detaylı bilgiler alabilirsiniz.
En iyi ısı yalıtım malzemeleri dış cephede dayanıklı olması, su ve nemden basit etkilenmemesi, yanmaya dayanıklılık, basınç ve çekme dayanıklılığı, buhar difüzyon direnci, birim hacim ağırlığı, sıva tutuculuğu, işlenebilirlik, uzun yaşamlı olması, mantolama malzeme m2 fiyatları anlamında ekonomik olması gibi etmenler göz önünde tutulmalıdır. Ayrıca dış cephede uygulanan mantolama çeşitleri makalemize de göz atabilirsiniz.
Metpor
info@metpordekor.com
Okunma Sayısı : 21 716